ฐานการเรียนรู้ที่ 5 การปลูกมะนาวในวงบ่อ
ความเป็นมาและความสำคัญ
“มะนาว”
เป็นไม้ผลขนาดเล็ก มีความสำคัญในระดับท้องถิ่นที่ประชาชนคนไทย
นิยมนำมาปรุงอาหารต่างๆ เช่น น้ำพริก ผัดไทย ส้มตำ ต้มยำกุ้ง
ต้มยำปลา และต้มยำต่างๆ นอกจากนี้ มะนาวยังเป็นไม้ผลที่มีวิตามินซีสูงสามารถทำเป็นน้ำผลไม้และเป็นพืชสมุนไพรรักษาโรคต่างๆ
ได้หลายชนิด
การปลูกมะนาวสามารถปลูกได้หลายวิธี
ถ้าต้องการบังคับมะนาวให้ออกนอกฤดู โดยไม่ใช้สารเคมี ที่นิยมปลูกในปัจจุบันคือ “การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์”
วัตถุประสงค์
1. เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ในสถานศึกษา
2.
เพื่อศึกษาวิธีการปลูกมะนาวให้ออกนอกฤดู โดยไม่ใช้สารเคมี
การดำเนินงาน
1. การคัดพันธุ์มะนาว
1.1 พันธุ์มะนาวที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการปลูกในวงบ่อซีเมนต์เพื่อบังคับให้มะนาวออกนอกฤดูกาล
เช่น มะนาวพันธุ์พิจิตร มะนาวพันธุ์ตาฮิติ
มะนาวพันธุ์แป้นรำไพ มะนาวพันธุ์ด่านเกวียน
1.2 คัดพันธุ์มะนาวจากกิ่งตอน หรือการเสียบยอด
ควรเลือกต้นพันธุ์ที่สมบูรณ์แข็งแรงที่จะนำมาปลูกในวงบ่อซีเมนต์
2.
การเตรียมพื้นที่สำหรับปลูกมะนาวควรทำการปรับพื้นที่ให้เรียบสม่ำเสมอ
2.1 กำหนดระยะปลูกมะนาว
ระหว่าง แถว-ต้น
2.2 กำหนดระยะการวางวงบ่อซีเมนต์ระหว่าง
แถว-ต้น
3. การเตรียมวงบ่อซีเมนต์
ที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 80 เซนติเมตร สูง 140 เซนติเมตร ด่านล่างของวงบ่อซีเมนต์ต้องมีแผ่นซีเมนต์วงกลมรองก้นวงบ่อซีเมนต์
4.
การเตรียมดินปลูกส่วนผสมดินสำหรับปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์
4.1
หน้าดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ 2 ส่วน
4.2
ปุ๋ยคอกที่สลายตัวแล้ว 1 ส่วน
4.3
ปุ๋ยหมักที่สลายตัวแล้ว 1 ส่วน
4.4
ขี้เถ้าหรือแกลบดำ 1 ส่วน
5. นำดินที่ผสมแล้วมาใส่ในวงบ่อซีเมนต์
ที่จัดเตรียมไว้ในวงบ่อซีเมนต์แล้วย่ำให้แน่นพอสมควร แล้วพูนดินปลูกขี้นมาอีก
เมื่อปลูกมะนาวไปได้ระยะหนึ่งแล้ว ดินจะยุบตัวพอดีกับขอบวงบ่อซีเมนต์
6. วิธีการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์เจาะหลุมตรงกลาง
ขนาดเท่ากับถุงมะนาวที่ชำ บีบขอบถุงชำมะนาวเบาๆ เมื่อดินหลวมๆ ดึงถุงชำมะนาวออก
7.
นำต้นพันธุ์มะนาวปลูกตรงกลางหลามกลบดิน กดดินเบา ให้แน่นพอประมาณ
จากนั้นนำหลักมาปักแล้วใช้เชือกฟางผูกต้นพันธุ์มะนาวกับหลักให้แน่นเพื่อป้องกันลมพัด-โยก
8. ใช้ฟางข้าวหรือเศษหญ้าแห้ง-ใบไม้แห้ง
คลุมหน้าดินช่วยควบคุมความชื้นในวงบ่อซีเมนต์ได้ดีขึ้น รดน้ำให้ชุ่มแต่ไม่ต้องรดน้ำบ่อยๆ
การนำน้ำมะนาวมาทำเป็นอาหารและเป็นยารักษาโรค ถ้าผลผลิตมีมากก็เก็บจำหน่ายเป็นรายได้ของสถานศึกษา หรือแปรรูปเป็นมะนาวดองเพื่อเก็บไว้ทำอาหารและจำหน่ายได้อีก